Γιατί ο espresso συνεχίζει να κοστίζει 1 ευρώ στην Ιταλία;
Συνδέεται άμεσα με την ιταλική παράδοση και κουλτούρα, ο espresso αυτός ο καφές με την γοητευτική κρέμα, συνεχίζει να στοιχίζει ένα εύρω. Πάμε να δούμε το γιατί.
Σύμφωνα με μελέτες ο espresso – μετά το νερό – είναι το δεύτερο σε κατανάλωση ρόφημα στην Ιταλία με εκατομμύρια φλιτζάνια να προσφέρονται καθημερινά σε όλη τη χώρα. Θα έλεγε λοιπόν, κανείς ότι ο καφές αυτός αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής των Ιταλών. Δεν είναι τυχαίο ότι στις αρχές του 2020, η κοινοπραξία για τη Διασφάλιση του Παραδοσιακού Ιταλικού Καφέ espresso υπέβαλε αίτηση στην UNESCO για τη διατήρηση των ιταλικής “καταγωγής” και ταυτότητάς του. Παρά τον πληθωρισμό και την αύξηση των τιμών, το κόστος ενός espresso παρέμεινε σταθερό σε ολόκληρη τη χώρα. Ακόμη και στις πιο ακριβές περιοχές της Ιταλίας, η μέση τιμή ενός τέτοιου καφέ είναι περίπου 1- 1,10€. Όσο παράξενο κι αν φαίνεται, υπάρχει μια σαφής εξήγηση που συνδέεται άρρηκτα με την κουλτούρα των Ιταλών.
Ο espresso παραμένει ένα κυρίαρχο κομμάτι της ιταλικής κουλτούρας από το 1884, όταν ο Angelo Moriondo κατασκεύασε ένα μηχάνημα που χρησιμοποιούσε ατμό για να μειώσει το χρόνο που απαιτείται για την παρασκευή ενός φλιτζανιού καφέ. Οι μηχανές άρχισαν να κυκλοφορούν ευρέως στις καφετέριες στις αρχές του 20ού αιώνα. Αυτή η εξέλιξη σύντομα οδήγησε στην εμφάνιση των «epresso bar» στην Ιταλία. Ωστόσο, η κατανάλωση καφέ εκτός σπιτιού προοριζόταν τότε σε μεγάλο βαθμό μόνο για τις ανώτερες κοινωνικά τάξεις.Παρ’ όλα αυτά, το 1911 οι ιταλικές αρχές επέβαλαν πλαφόν στην τιμή του καφέ. Δεδομένων αυτών των χαμηλών τιμών, οι ιδιοκτήτες των espresso bars προσπάθησαν να εξοικονομήσουν χρήματα με άλλους τρόπους. Πολλοί, λοιπόν χρέωναν έξτρα εάν ο πελάτης καθόταν στο κατάστημα να πιει τον espresso του, αντί να στέκεται.
Η επιβολή μιας σταθερής τιμής για τον καφέ δεν επέτρεπε σε ένα μπαρ να πουλάει σε χαμηλότερη τιμή συγκριτικά με ένα άλλο. Ακολούθως, επιβλήθηκαν μέτρα για τις ημέρες κατά τις οποίες κάθε μπαρ μπορούσε να ανοίξει. «Όλα αυτά τα μέτρα που επιβλήθηκαν με τη σύμφωνη γνώμη πολλών ανεξάρτητων ιδιοκτητών κατά τη μεταπολεμική περίοδο, διασφάλιζαν ότι πιο σύγχρονα επιχειρηματικά μοντέλα, όπως οι αλυσίδες, δεν θα μπορούσαν να εισέλθουν εύκολα στην αγορά» αναφέρει ο καθηγητής Jonathan Morris ερευνητής του Πανεπιστημίου του Hertfordshire.
Στη σημερινή Ιταλία, το 97% του πληθυσμού πίνει espresso. Εν τω μεταξύ, όσο πιο νότια βρίσκεστε, θα παρατηρήσετε ότι οι ντόπιοι προτιμούν ολοένα και πιο πολύ το σκούρο καβούρδισμα, γεγονός που σημαίνει ότι είναι ευκολότερο να χρησιμοποιηθούν κόκκοι χαμηλότερης ποιότητας. Και μπορεί αυτό να αποτελεί μια γενίκευση, ωστόσο είναι ιστορικά αποδεδειγμένο πως κάποιοι Ιταλοί roasters μπορούν και αγοράζουν φθηνότερο πράσινο καφέ, επιτρέποντας στα espresso bars να τηρούν τις τιμές σε χαμηλά επίπεδα. Με αυτά τα δεδομένα είναι λογικό η τιμή του καφέ στο νότο να είναι χαμηλότερη από ό,τι στις βορειότερες περιοχές της Ιταλίας. Ενδεικτικά στο Μπάρι η μέση τιμή ανέρχεται σε 0,75 ευρώ, ενώ στη Μπολόνια μπορεί να φθάσει κατά μέσο όρο το 1,10 ευρώ.
Ένα ακόμη γεγονός, που αν και ακούγεται παράδοξο, συνδέεται με την χαμηλή τιμή του καφέ, είναι η ταχύτητα της εξυπηρέτησης και ο τρόπος της κατανάλωσης του espresso. Ο χρόνος σερβιρίσματος δεν ξεπερνά τα 30 δευτερόλεπτα, ενώ η κατανάλωση ενός καφέ γίνεται με… τρεις γουλιές! Επίσης και τα δύο αυτά συνδέονται και με την αύξηση του τζίρου, δίνοντας στον ιδιοκτήτη την ευκαιρία για μεγαλύτερο περιθώριο κέρδους.
Θα μπορούσαμε εν πολλοίς να πούμε ότι η παράδοση και η κουλτούρα στην Ιταλία κάνουν τον καφέ espresso να είναι τόσο προσιτός. Παρ’ όλα αυτά υπάρχουν πολλές φωνές που αντιτάσσουν πως κάτι τέτοιο αποτελεί εμπόδιο στην προώθηση της “ειδίκευσης” ή αν θέλετε της δημιουργίας ιταλικής“αυθεντίας” στην… επιστήμη του espresso.
