Tι αναμένει η αγορά καφέ από το “σοκ” των δασμών Τραμπ. Ποιες εξελίξεις δρομολογούνται;
Mετά το πρόσφατο σοκ από την επιβολή των αμερικανικών δασμών σχεδόν σε ολόκληρο τον κόσμο, η παγκόσμια πολιτική μοιαζει πιο κατακερματισμένη από ποτέ. Ως εκ τούτου, ο κλάδος του διεθνούς εμπορίου βρίσκεται υπό τεράστια πίεση.
Στις 2 Απριλίου 2025, ο Πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ ανακοίνωσε καθολικούς δασμούς σε όλα τα αγαθά που εισάγονται στη χώρα. Αυτό περιελάμβανε νέους δασμούς μεταξύ 10% και 104% στις εισαγωγές από την πλειονότητα των 20 κορυφαίων χωρών παραγωγής καφέ στον κόσμο. Σε μια σχεδόν προβλέψιμη κίνηση, ο Τραμπ πάγωσε τους παγκόσμιους δασμούς στο 10% για 90 ημέρες στις 9 Απριλίου – εκτός από την Κίνα.
Όσον αφορά τον κλάδο του καφέ, εκτός της Χαβάης και του Πουέρτο Ρίκο (και της Καλιφόρνια, αλλά σε πολύ μικρότερη κλίμακα), οι ΗΠΑ βασίζονται στις εισαγωγές πράσινου καφέ για να υποστηρίξουν τη βιομηχανία του καφέ τους, η οποία προσθέτει πάνω από 343 δισεκατομμύρια δολάρια στην οικονομία της κάθε χρόνο. Με απλά λόγια, οι ΗΠΑ δεν μπορούν να καλύψουν τη δική τους ζήτηση για καφέ χωρίς να βασίζονται σε διεθνείς εμπορικούς εταίρους.
Οι Αμερικανοί roasters και εισαγωγείς καφέ, οι οποίοι ήδη αντιμετωπίζουν διαρκώς υψηλές τιμές καφέ, τώρα βρίσκονται προ ακόμη μεγαλύτερων προκλήσεων. Καθώς οι δασμοί θα τεθούν σε ισχύ, είτε με μειωμένο είτε με πλήρη συντελεστή, το κόστος θα πρέπει να μετακυλιστεί στους καταναλωτές – όχι μόνο τους Αμερικανούς αλλά και τους Ευρωπαίους, καθότι και η Ευρώπη έχει σχεδιάσζει αντίμετρα, αν και προς το παρόν έχουν τεθεί κι αυτά στον πάγο.
Οι δασμοί και οι δυσκολίες που ανακύπτουν
Επί δεκαετίες, ο καφές εισέρχεται στις ΗΠΑ χωρίς δασμούς. Εκτός από τη Χαβάη, η οποία παράγει λιγότερο από το ένα δέκατο του παγκόσμιου όγκου καφέ, το Πουέρτο Ρίκο και την Καλιφόρνια (σε πολύ μικρή κλίμακα), οι ΗΠΑ δεν μπορούν να καλλιεργήσουν τον δικό τους καφέ. Η χώρα είναι μια από τις μεγαλύτερες αγορές κατανάλωσης καφέ στον κόσμο, γεγονός που υπογραμμίζει την εξάρτησή της από το διεθνές εμπόριο.
Οι εισαγωγές καφέ διαδραματίζουν τεράστιο ρόλο στην οικονομία των ΗΠΑ, γεγονός που καθιστά τους δασμούς μια ακόμη πιο δαπανηρή και περίπλοκη επιλογή. “Κάθε δολάριο εισαγωγών που σχετίζονται με τον καφέ δημιουργεί αξία 43 δολαρίων για την αμερικανική οικονομία και ο καφές υποστηρίζει 2,2 εκατομμύρια θέσεις εργασίας στις ΗΠΑ, ενώ παράλληλα είναι το αγαπημένο ρόφημα της Αμερικής», λέει ο William Murray, πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος του Εθνικού Συνδέσμου Καφέ.
Η ένωση είχε ζητήσει προηγουμένως την εξαίρεση του καφέ από τους δασμούς, επικαλούμενη ότι δεν υπάρχει εγχώρια εναλλακτική λύση.
Το Tax Foundation εκτιμά ότι το μέσο αμερικανικό νοικοκυριό θα πληρώνει 2.100 δολάρια ΗΠΑ περισσότερα ετησίως για αγαθά, συμπεριλαμβανομένου του καφέ, λόγω των δασμών. Μεγάλες μάρκες καφέ όπως οι JDE Peet’s και Lavazza έχουν ήδη πιέσει για διψήφιες αυξήσεις στις τιμές λιανικής στην Ευρώπη, γεγονός που έχει οδηγήσει σε αντιδράσεις από τους λιανοπωλητές και τα σούπερ μάρκετ που διστάζουν να μετακυλίσουν το κόστος στους καταναλωτές. Με τους δασμούς σε ισχύ, οι εταιρείες καφέ ενδέχεται να δυσκολευτούν να μετακυλίσουν το υψηλότερο κόστος στους καταναλωτές, συμπιέζοντας ακόμη περισσότερο τα περιθώριά τους.
Tι επιφυλλάσσει το μέλλον
Δεδομένης της πρόσφατης στροφής του, είναι αδύνατο να προβλεφθεί εάν ο Τραμπ θα εφαρμόσει τους δασμούς μετά την περίοδο των 90 ημερών. Ενώ οι αρχικοί δασμοί του 46% για χώρες όπως το Βιετνάμ, για παράδειγμα, θα είχαν καταστροφικές συνέπειες για τις βιομηχανίες καφέ, οι καθολικοί δασμοί του 10% θα εξακολουθούν να έχουν σημαντικό αντίκτυπο.
Οι εισαγωγείς και οι εταιρείες καβουρδίσματος πράσινου καφέ στις ΗΠΑ θα αντιμετωπίσουν γραφειοκρατικά εμπόδια καθώς θα παλεύουν με την αβεβαιότητα της αγοράς, την πολιτική αστάθεια και τα αυξανόμενα τέλη εισαγωγής.
«Η πιο άμεση επίδραση των δασμών είναι απλή: οι τιμές ανεβαίνουν. Οι εταιρείες καβουρδίσματος και οι εισαγωγείς θα δουν το κόστος εκφόρτωσης να αυξάνεται από τη μια μέρα στην άλλη. Αυτό δεν ισχύει μόνο για τα νέα συμβόλαια, αλλά ενδεχομένως και για τους καφέδες που θα βρίσκονται ήδη καθ΄οδόν εάν αποσταλούν μετά την έναρξη της επιβολής τους», λέει ο Φλόριαν Σάφνερ, Οικονομικός Διευθυντής και Επικεφαλής Δεδομένων στην Algrano.
Για τις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις, αυτό είναι ένα μεγάλο πλήγμα στα ήδη περιορισμένα περιθώρια κέρδους και προσθέτει πίεση είτε για αύξηση των τιμών που θα επηρεάσει τους πελάτες είτε για εσωτερική απορρόφηση του κόστους.
Οι roasters δεν μπορούν να συνεχίσουν να επωμίζονται το αυξανόμενο κόστος χωρίς να κάνουν προσαρμογές τιμών. Kι ενώ ο καφές έχει παραμείνει σχετικά ανθεκτικός στην ύφεση, απομένει να περιμένουμε τον πραγματικό αντίκτυπο των δασμών στις καταναλωτικές δαπάνες και στην οικονομία.
Νέα deals με την Ευρώπη και ανερχόμενες δυνάμεις
Οι ΗΠΑ αποτελούν σημαντικό προορισμό για τις εξαγωγές πράσινου καφέ, αλλά οι νέοι δασμοί θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε μετατόπιση της δυναμικής του παγκόσμιου εμπορίου καφέ.
Η ΕΕ, η οποία διαπραγματεύεται ενεργά εμπορικές συμφωνίες με τη Λατινική Αμερική και την Αφρική, θα μπορούσε να γίνει ένας πιο ελκυστικός προορισμός για τους εξαγωγείς καφέ που αναζητούν σταθερότητα – αλλά οι επερχόμενοι κανονισμοί για την αποψίλωση των δασών θα μπορούσαν να δημιουργήσουν πρόσθετες προκλήσεις συμμόρφωσης.
Ο ακμάζων τομέας καφέ της Κίνας είναι μια άλλη εναλλακτική λύση, με τις εισαγωγές καφέ, τσαγιού και μπαχαρικών να αυξάνονται πάνω από 32% σε ετήσια βάση. Η αγορά του Συμβουλίου Συνεργασίας του Κόλπου, εν τω μεταξύ, αντιστοιχεί σε 6,84 δισεκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ – δημιουργώντας μια ακόμη επικερδή ευκαιρία για τους παραγωγούς και τους εξαγωγείς.
