Travel & coffee: Γνωρίζοντας τον καφέ της Κόστα Ρίκα
Μια χώρα με κουλτούρα αιώνων στην παραγωγή του πράσινου κόκκου, που μας χαρίζει καφέδες με ζωηρό χαρακτήρα, γλυκές οξύτητες και έντονο γευστικό και αρωματικό προφίλ.
Από τον Βασίλη Δημαρά
H Kόστα Ρίκα, που στα ελληνικά μεταφράζεται ως «Πλούσια Ακτή», είναι μια από τις πιο πλούσιες χώρες της Λατινικής Αμερικής. Μικρή σχετικά σε έκταση αλλά και σε πληθυσμό, η Κόστα Ρίκα μπορεί να γνώρισε την ισπανική αποικιοκρατία, όμως, το 1821, απέκτησε την ανεξαρτησία της. Και σε αντίθεση με τις υπόλοιπες λατινοαμερικάνικες χώρες, δεν γνώρισε πολλές πολιτικές αστάθειες. Αυτό, σε συνδυασμό με τα πλούσια και εύφορα εδάφη της, την βοήθησε να αναπτυχθεί οικονομικά. Ταυτόχρονα, έγινε γρήγορα δημοφιλής τουριστικός προορισμός, λόγω των ιδιαίτερων τροπικών και ηφαιστειακών τοπίων της, αλλά και του παρθένου οικοσυστήματός της. Όμως, η Κόστα Ρίκα είναι διάσημη και για τον καφέ που καλλιεργεί.
Η καλλιέργεια του καφέ στη χώρα ξεκινά γύρω στα τέλη του 18ου αιώνα. Οι πρώτες ρίζες καφεόδεντρων ήρθαν απευθείας από την Αιθιοπία, χωρίς ενδιάμεσους σταθμούς. Ήδη από τον 19ο αιώνα, το κράτος αναλαμβάνει ενεργό ρόλο στην καλλιέργεια του πράσινου κόκκου και λαμβάνει σοβαρά υπόψη αυτήν την προσπάθεια. Έτσι, ξεκινά ενέργειες για την τυποποίηση και την εντατικοποίηση της καλλιέργειας. Διανέμει γη σε όποιο γεωργό εκδηλώνει ενδιαφέρον και, φυσικά, τον βοηθά. Σύντομα, λοιπόν, ο καφές ξεπέρασε σε εξαγωγική αξία προϊόντα όπως ο καπνός, το κακάο και η ζάχαρη, που μέχρι εκείνη τη στιγμή ήταν τα πιο γνωστά εξαγώγιμα προϊόντα της χώρας, που στήριζαν την οικονομία της.
Σημαντικός σταθμός για την περαιτέρω ανάπτυξη της καλλιέργειας του καφέ στη χώρα ήταν όταν το Ηνωμένο Βασίλειο συνάπτει εμπορική συμφωνία για την εξαγωγή του. Γεγονός που χρονολογείται γύρω στα μέσα του 19ου αιώνα. Οι έμποροι του καφέ και οι μεγάλοι καλλιεργητές γίνονται η νέα αστική τάξη της χώρας και πολλά δημόσια έργα, όπως η ανάπτυξη του σιδηροδρομικού δικτύου, γίνονται με χρήματα από τα έσοδα της εξαγωγής του καφέ.
Σήμερα, στην Κόστα Ρίκα, υπάρχουν πάνω από 50.000 αγρότες που ασχολούνται με τον καφέ και το 90% αυτών είναι μικροπαραγωγοί, με εκτάσεις λιγότερο από 5 εκτάρια. Ο καφές είναι το τρίτο πιο σημαντικό εξαγώγιμο προϊόν της χώρας, απασχολώντας σχεδόν το ένα τρίτο του αγροτικού της δυναμικού και συμμετέχοντας στο ΑΕΠ της χώρας με το εντυπωσιακό ποσοστό του 20%. Παρόλο που η Κόστα Ρίκα είναι μια μικρή χώρα, συγκαταλέγεται σταθερά ανάμεσα στις κορυφαίες καφεοπαραγωγούς χώρες του κόσμου, κατέχει τη 14η θέση, γεγονός που δείχνει χωρίς αμφιβολία τη σημασία του καφέ για την οικονομία της, ενώ ο κλάδος του καφέ παρουσιάζει συνεχώς αυξητικές τάσεις. Ταυτόχρονα, η κυβέρνηση της Κόστα Ρίκα έχει θεσπίσει αυστηρούς περιβαλλοντικούς κανόνες για την προστασία του οικοσυστήματος και την παραγωγή του καφέ, ενώ έχει απαγορεύσει με νόμο την καλλιέργεια της ποικιλίας Robusta.
Ο καφές καλλιεργείται σε οκτώ διαφορετικές περιοχές σε ολόκληρη τη χώρα. Τα μικροκλίματα των περιοχών, οι πολλές βροχές, ο αέρας των δύο ωκεανών, το υψόμετρο, αλλά και τα ηφαίστεια της Κόστα Ρίκα δημιουργούν τις ιδανικές συνθήκες για την καλλιέργεια καφέ, κάτι που φαίνεται και από την υψηλή ποιότητά του. Η πιο γνωστή περιοχή είναι η Tarazzu, όπου παράγει κυρίως ποικιλίες Caturra και Catuai, σε υψόμετρα που φτάνουν τα 1.900 μέτρα. Εξίσου γνωστοί είναι και οι καφέδες που παράγονται στη Δυτική αλλά και την Κεντρική Κοιλάδα. Στην πρώτη, οι απότομες πλαγιές της οροσειράς Cordillera Central είναι ιδανικές για την καλλιέργεια καφέ, σε υψόμετρο που αγγίζει τα 2.000 μέτρα. Επίσης, οι περισσότερες φάρμες σε αυτήν την περιοχή είναι κυριολεκτικά χωμένες μέσα στα τροπικά δάση. Αντίθετα, στην Κεντρική Κοιλάδα, που ήταν η πρώτη περιοχή στην Κεντρική Αμερική όπου καλλιεργήθηκε ο καφές, τα περισσότερα καφεόδεντρα αναπτύσσονται σε υψόμετρο από 1.000 μέχρι 1.400 μέτρα.
Τι γεύση έχει, όμως, ο καφές από την Κόστα Ρίκα; Γενικά, οι καφέδες της συγκαταλέγονται ανάμεσα στους καλύτερους της Κεντρικής Αμερικής, με κύριο χαρακτηριστικό τους την ήπια, γλυκιά οξύτητα. Δίνουν εύγεστα και ευχάριστα φλιτζάνια, που έχουν μεστωμένη υφή. Στο γευστικό τους προφίλ βρίσκουμε συνήθως νότες από εσπεριδοειδή, λευκόσαρκα φρούτα (κυρίως ροδάκινο), αλλά και νότες καστανής ζάχαρης ή καραμέλας. Σπάνια θα τους συναντήσουμε να συμμετέχουν σε κάποιο blend, μιας και έχουν ιδιαίτερο και έντονο χαρακτήρα, που δύσκολα μπορεί να κρυφτεί ή να συνδυαστεί. Κοινώς, οι καφέδες από την Κόστα Ρίκα είναι από εκείνους που καλό θα ήταν να τους απολαμβάνουμε μόνους τους, ώστε να μη χάσουν τίποτα από τον δυναμισμό τους.
Πηγή: Coffee&Brunch Magazine
