Γιατί οι τιμές του καφέ και της βρώμης αυξάνονται γρηγορότερα από το πετρέλαιο;

Οι τιμές των τροφίμων παγκοσμίως καταγράφουν μεγάλες ανατιμήσεις, με την βρώμη και τον καφέ να είναι τα πιο γρήγορα αναπτυσσόμενα αγαθά στην αγορά των commodities.

Η σχετική ετήσια απόδοση για τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης της βρώμης αυξήθηκε κατά 87%, και για τον καφέ κατά 81%, από τις 22 Δεκεμβρίου, σύμφωνα με τον ιστότοπο Finviz. Τα ποσοστά αυτά ξεπερνούν το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο, οι αγορές των οποίων εξακολουθούν να ανακάμπτουν μετά τους περιορισμούς της Covid-19. Συγκεκριμένα γεγονότα μπορεί να έχουν τεράστια επίδραση, στα γεωργικά προιόντα λέει ο Tom Brady, εκτελεστικός διευθυντής στο JPMorgan Centre for Commodities στο Πανεπιστήμιο του Κολοράντο Denver Business School.

Οι καιρικές συνθήκες πλήττουν τις καλλιέργειες

Ο καφές και η βρώμη είναι διαφορετικά είδη καλλιεργειών, με το πρώτο να καλλιεργείται σε τροπικά κλίματα και το δεύτερο σε περιβάλλοντα με περισσότερο κρύο. Αλλά και τα δύο αυτά αγαθά βρέθηκαν αντιμέτωπα με δύσκολες καιρικές συνθήκες το περασμένο έτος, μια εξέλιξη που σε γενικό πλαίσιο συχνά οδηγεί σε αυξήσεις τιμών στα τρόφιμα, σύμφωνα με τον Τσαντ Χαρτ, καθηγητή οικονομικών στο Πολιτειακό Πανεπιστήμιο της Αϊόβα. Η άνοδος των τιμών του καφέ προέρχεται από τις ξηρασίες και τους επακόλουθους παγετούς στη Βραζιλία, μια χώρα που αντιπροσωπεύει το ένα τρίτο της παγκόσμιας παραγωγής καφέ. Η παραγωγή καφέ arabica ήταν κατά 40% μειωμένη συγκριτικά με πέρυσι, σύμφωνα με την Conab, μια υπηρεσία πρόβλεψης καλλιεργειών. Εν τω μεταξύ, οι πολύ υγρές συνθήκες επηρέασαν τις καλλιέργειες στην Κολομβία, τον δεύτερο μεγαλύτερο παραγωγό arabica. Οι προκλήσεις της εφοδιαστικής αλυσίδας, όπως η συμφόρηση των λιμανιών ή η έλλειψη εργαζομένων, περιορίζουν επίσης τις εξαγωγές σε όλο τον κόσμο. Παράλληλα, την κατάσταση επιδεινώνει το αυξανόμενο κόστος ενέργειας, το οποίο επηρεάζει την τιμή των λιπασμάτων.

Η βρώμη, από την άλλη μεριά αντιμετώπισε ξηρασίες σε όλο το δυτικό τμήμα των ΗΠΑ που ξεκίνησαν το 2020. Οι αγρότες φύτεψαν λιγότερα σιτηρά φέτος και συγκέντρωσαν ακόμη λιγότερα, με αποτέλεσμα μια μείωση της τάξης του 40%. Η παγκόσμια ζήτηση για βρώμη, η οποία χρησιμοποιείται σε μεγάλο βαθμό ως τροφή για ζώα, είναι επίσης αυξημένη. Καθώς δημιουργείται περισσότερος πλούτος στις αναδυόμενες οικονομίες, η αλλαγή των διατροφικών συνηθειών αυξάνει τη ζήτηση για περισσότερες δίαιτες με βάση το κρέας, λέει ο Brady. «Έτσι, είναι πραγματικά αυτά τα θεμελιώδη στοιχεία της προσφοράς και της ζήτησης καθώς και η γεωπολιτική» που αυξάνουν τις τιμές των εμπορευμάτων, προσθέτει.

Πότε λοιπόν θα αυξηθούν οι τιμές στα καφέ και τα καταστήματα λιανικής;

Η αύξηση των τιμών συμβολαίων μελλοντικής εκπλήρωσης σημαίνει ότι ο καφές και τα δημητριακά πιθανότατα θα είναι πιο ακριβά στο μέλλον. Οι τιμές ίσως έχουν ήδη αρχίσει να αντανακλώνται στην τσέπη του καταναλωτή. Στις ΗΠΑ, οι τιμές των δημητριακών και των προϊόντων αρτοποιίας αυξήθηκαν κατά 4,6% σε ετήσια βάση, σύμφωνα με στοιχεία του Υπουργείου Γεωργίας. Οι τιμές του καφέ αυξήθηκαν κατά 7% το περασμένο έτος, σύμφωνα με το Γραφείο Στατιστικών Εργασίας των ΗΠΑ. Αντίστοιχα φαινόμενα παρατηρούνται και στην Ευρώπη και αλλού. Ίσως πάντως να χρειαστεί κι άλλος χρόνος προκειμένου να αποτυπωθεί ο πλήρης αντίκτυπος αυτών των εξελίξεων στις τιμές των τελικών προιόντων.  Η Starbucks, για παράδειγμα, είχε ανακοινώσει σε επενδυτές τον Ιούλιο ότι αγόρασε καφέ 12 έως 18 μήνες νωρίτερα. Οι έμποροι λιανικής επίσης καθορίζουν πόσο και πότε θα μεταβιβάσουν τις τιμές στους καταναλωτές. Τα coffee shops θα πρέπει να συνυπολογίσουν όχι μόνο το κόστος του καφέ για τη διαμόρφωση της τελικής τιμής, αλλά και άλλα κόστη, όπως εργατικά και άλλες ελλείψεις στην εφοδιαστική αλυσίδα.