Sonja Björk Grant: Η Βίκινγκ του καφέ από την Ισλανδία 

Εκκεντρική, μετρημένη, χαμογελαστή, είναι μια από τις δυναμικές γυναικείες παρουσίες στη βιομηχανία του καφέ. Παθιάζεται με την δουλειά της αλλά ταυτόχρονα διασκεδάζει μέσα από αυτή. Πίνει τον καφέ της σκέτο, όμως τον συνδυάζει με μπίρα και με παγωτό, και αν την ρωτήσει κάνεις τι πρέπει να κάνει για να πετύχει σε αυτό το χώρο θα του πει να λέει ναι σε όλες τις ευκαιρίες για απόκτηση γνώσεων.

Από τον Βασίλη Δημαρά

Αυτή την κουβέντα με την Sonja Björk Grant πολύ θα ήθελα να την είχα κάνει στο roastery της στην Ισλανδία παρέα με πολλές κούπες καφέ. Όμως, μια η Covid-19, μια η απόσταση (δεν το λέτε και κοντά το Ρέκιαβικ) αρκεστήκαμε στον καινούργιο τρόπο που μας έμαθε η πανδημία να επικοινωνούμε, το Zoom. Η Sonja είναι μια από τις πιο πληθωρικές, ξεχωριστές και ενδιαφέρουσες προσωπικότητες που μπορεί να γνωρίσει κανείς στο χώρο του καφέ. Αγαπά τον πράσινο κόκκο όσο τίποτα. Όμως αγαπά και τους καλλιεργητές και προσπαθεί να τους βοηθάει όσο μπορεί. Αγαπά και τους baristi ακόμα κι αν στα Πρωταθλήματα τους κρίνει αυστηρά. Υποστηρίζει τις γυναίκες και προσπαθήσει να τις προωθήσει και να τις στηρίξει σε αυτόν τον ανδροκρατούμενο χώρο. Όπως και να έχει η Sonja είναι μια πολύ δυναμική γυναίκα.

Θυμάμαι την πρώτη φορά που την γνώρισα, εδώ στην Ελλάδα, στους Εθνικούς διαγωνισμούς του καφέ που είχε έρθει ως head κριτής. Μου είχε κάνει εντύπωση το περίεργο κούρεμα της, ο λοξός της κότσος στα μαλλιά καθώς και τα πολύχρωμα, ζωηρά ρούχα που φορούσε. Δεν ανταλλάξαμε πολλές κουβέντες μόνο όταν είχαν τελειώσει οι διαγωνισμοί και πίναμε μπίρες πίσω στα παρασκήνια «Ο καφές θέλει την μπίρα του» μου είχε πει χαμογελώντας. Από τότε βλεπόμασταν σε κάθε διοργάνωση του καφέ, τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό. Αυτή την φορά δώσαμε ραντεβού μέσα από μια οθόνη. Το πρώτο πράγμα που την ρωτάω είναι αν η πανδημία την έκανε να αλλάξει φιλοσοφίας ζωής «Απολύτως. Έπρεπε να επανεξετάσω τις αξίες μου. Τα τελευταία 22 χρόνια ταξιδεύω συνέχεια για τον καφέ και χρειαζόμουν ένα διάλειμμα. Βρήκα την ευκαιρία λοιπόν να ξεκουραστώ. Το 2020 ήταν μια υπέροχη στιγμή για μένα προσωπικά. Επανασυνδέθηκα με πολλούς από τους Ισλανδούς φίλους μου, αλλά επίσης κράτησα επαφή μέσω του Zoom και με άλλους που δεν τους είχα κοντά. Βέβαια μου λείπουν τα ταξίδια και το να βρεθούμε όλοι μαζί ξανά».

Η Sonja μετρά 27 χρόνια στη βιομηχανία του καφέ. Μου λέει ότι έχει μάθει πολλά όλο αυτό το διάστημα και νιώθει ότι έχει να μάθει αλλά και να μοιραστεί ακόμα περισσότερα «Δεν έχω ολοκληρώσει την αποστολή μου που ήθελα να επιτύχω στην τοπική κοινότητα καφέ μου. Δεν έχω τελειώσει ακόμα» μου αναφέρει χαρακτηριστικά. Την ρωτάω να μου πει μερικές στιγμές που ξεχωρίζει από την πολυετή καριέρα της «Η πρώτη φορά που επισκέφτηκα μια φάρμα το 2002 στο Μεξικό, ήταν κάτι μοναδικό και μια εμπειρία ζωής. Επίσης  όταν ξεκίνισα να ασχολουμε και με τα πρωταθλήματα WCE και στη συνέχεια όλες τις εκδηλώσεις για καφέ όπως το Nordic Barista Cup και το DC Campus. Από τότε η προσωπική μου καριέρα άρχισε να αλλάζει και να εξελιχθεί σε αυτό που είναι σήμερα».

Πιάνουμε την κουβέντα για καφέδες που έχουμε δοκιμάσει και μας έχουν σημαδέψει. Φυσικά η Sonja έχει δοκιμάσεις τόσους και μάλιστα πολλούς περισσότερους από μένα. «Υπάρχουν τόσα πολλά φλιτζάνια καφέ που θυμάμαι, αλλά ένα είχε χαραχθεί βαθιά στην μνήμη μου. Πριν από λίγα χρόνια επισκέφτηκα μια οικογένεια σε ένα μικρό αγρόκτημα στην Αρμενία στην Κολομβία με τους φίλους μου από την Μπογκατά. Εκεί την χρονιά έβρεχε συχνά κι η σοδειά ήταν μόνο μερικά τσουβάλια καφέ. Η οικογένεια ήταν πολύ χαρούμενη που την επισκεφτήκαμε και ετοίμασε καφέ. Θυμάμαι ότι τον σέρβιραν σε κάτι φανταχτερά κύπελλα που ήταν οικογενειακά κειμήλια. Είχαν ετοιμάσει και μπισκότα με σιτάρι που μύριζαν όμορφα. Μέτρησα 5 παιδιά, 4 σκύλους, λίγες γάτες, λίγα κοτόπουλα και μία αγελάδα. Ενώ έπιναν τον καφέ μου έδειξαν μια φωτογραφία του γάμου τους που κρέμεται στον τοίχο. Ήταν νεότεροι από μένα, όμως έμοιαζαν μεγαλύτεροι. Κάθε φορά που κλείνω τα μάτια μου, θυμάμαι ακόμα τη μυρωδιά των υγρών φύλλων και του χώματος. Θυμάμαι εκείνη την οικογένεια σε εκείνο το μικρό χωρίο. Θυμάμαι εκείνη την κούπα καφέ που μπορεί να μην είχα παρασκευαστεί σωστά όμως έχει μια ξεχωριστή θέση στην καρδιά μου» μου λέει.

Έχει πολλές ιστορίες να πει η Sonja. Άλλωστε είναι και τόσα χρόνια σε αυτό τον χώρο. Την ρωτάω αν θα ήταν ένα blend από καφέδες ποιο θα ήταν. Χαμογελάει και μου απαντά ότι θα ήταν ένας καφές μοναδικής προέλευσης με περίπλοκο προφίλ γεύσης. «Αν όμως θα έπρεπε να ήμουν ένα blend, θα ήμουν ένα μείγμα με υψηλή οξύτητα με γεύση από κόκκινη σταφίδα, δαμάσκηνο και ίσως κάποιες νότες από αμύγδαλο». Ενδιαφέρον blend όπως και εκείνη.

Μου λέει ότι της αρέσει πολύ να αναμιγνύει τον καφέ με μπίρα, ειδικά μια IPA με καφέδες από την Αφρική. Της αρέσει επίσης να τρώει cheesecake κεράσι και να πίνει καφέ φίλτρου. «Φανταστικός συνδυασμός όμως είναι και με παγωτό. Κάτι ξέρουν οι Ιταλοί με τον affogato» μου αναφέρει και εγώ συμφωνώ και της λέω ότι την επόμενη φορά που θα βρεθεί στην Αθήνα θα την πάω σε ένα μέρος όπου και έχουν εξαιρετικό παγωτό και πολύ καλό καφέ. «Το σημειώνω, δεσμεύτηκες τώρα» μου λέει χαμογελώντας. «Μου έχει λείψει η Ελλάδα. Είναι ένας από τους αγαπημένους μου προορισμούς. Ερχόμουν συχνά για τους διαγωνισμούς σας. Οι Έλληνες baristiκάνουν εξαιρετικοί δουλειά και πάντα έχουν κάτι συναρπαστικό να μου σερβίρουν» μου αναφέρει.

Θα μπορούσαμε να μιλάμε πολλές ώρες, όμως πρέπει να επιστρέψει να καβουρδίσει. Το καβούρδισμα μπήκε στη ζωή της το 2008 όταν ήθελε να ανοίξει την δική της εταιρία. «Ήθελα να προκαλέσω τον εαυτό μου να μάθει και να αποκτήσει περισσότερες γνώσεις» μου λέει και μου δείχνει με την κάμερα το καβουρδιστήρι και τα σακιά από καφέ δίπλα που περιμένουν να ψηθούν. Έχω και άλλα να την ρωτήσω, όμως δεν έχουμε χρόνο. Κλείνουμε την κουβέντα μας με την υπόσχεση να τα πούμε σύντομα και να μοιραστούμε ένα καφέ από κοντά. Σύντομα ελπίζω…

Το άρθρο δημοσιεύτηκε στο 8ο τεύχος του περιοδικού Coffee + Brunch που κυκλοφορεί.