Καφές: Μια ιστορία για τo ρόφημα που προκάλεσε πανικό στον βρετανικό θρόνο
Μια ενδιαφέρουσα ιστορική αναδρομή για το αγαπημένο ρόφημα που εξηγεί γιατί ο θρόνος ήθελε να το κηρύξει “απαγορευμένο”
Όσοι είναι περαστικοί από τη Βρετανία μπορεί να αγνοούν την ύπαρξη -κάποτε- μιας πινακίδας σε δρομάκι της ιστορικής γειτονιάς Cornhill του Λονδίνου που συνδέεται με μια πολύ ενδιαφέρουσα ιστορία για τη χώρα, με “πρωταγωνιστή” το αγαπημένο μας ρόφημα, τον καφέ.
Όσοι όμως από εσάς περπατήσετε τους λιθόστρωτους δρόμους της Leadenhall Market έως το Cornhill και περάσετε έναν μικρό δρόμο πίσω από το μπαρ The Crosse Keys, θα δείτε μια πινακίδα που σηματοδοτεί την άφιξη του ροφήματος που άλλαξε για πάντα τη Βρετανία. «Εδώ βρισκόταν το πρώτο coffeeshop του Λονδίνου με επικεφαλής τον Pasqua Rosee, 1652», αναγράφεται.
Ο Pasqua Rosee ήταν υπάλληλος ενός Βρετανού εμπόρου ονόματι Daniel Edwards ενώ γεννήθηκε στην Αρμενία.Το 1652, ο Rosee άνοιξε ένα καφενείο στην αυλή του St Michael που στόχο είχε να απασχολεί τους επισκέπτες του Edwards, καθώς ο ίδιος είχε κουραστεί να τους φιλοξενεί στο σπίτι του. Η καλή του τοποθεσία, κατέστησε το μοναδικό στο είδος του coffeeshop, κέντρο συνάντησης των εμπόρων του Λονδίνου. Έτσι, μέσα σε ένα ή δύο χρόνια, ο Rosee είχε καταφέρει να μετατρέψει το μαγαζί του από έναν μικρό πάγκο σε ένα μεγάλο κατάστημα κατά μήκος του δρόμου.
Αξίζει να σημειωθεί ότι ο καφές κατέφθασε στη Βρετανία περίπου στις αρχές του 17ου αιώνα, όπως συνέβη και με χώρες της ανατολικής Ευρώπης και την Ιταλία, και καταναλωνόταν σε μια παραλλαγή του ελληνικού καφέ που πίνουμε εμείς μέχρι και σήμερα. Για την Οθωμανική Αυτοκρατορία, το κέρασμα καφέ αποτελούσε ένα από τα πιο διαδεδομένα έθιμα φιλοξενίας και παραμένει έτσι ακόμα και σήμερα.
Πίσω στη Βρετανία, το κατάστημα του Rosee είχε γίνει τόσο δημοφιλές, που οι ιδιοκτήτες ταβερνών και άλλων χώρων εστίασης στην περιοχή διαμαρτύρονταν ότι τους «έκλεβε» την πελατεία. Πλέον, έως το 1663, υπήρχαν 83 coffeeshops στο Λονδίνο. Αυτά τα πρώτα καταστήματα είχαν σχεδόν αποκλειστικά άντρες πελάτες.
Στους πάγκους των coffeeshops συγκεντρώνονταν κυρίως άνδρες, για να συζητήσουν για το εμπόριο και άλλες οικονομικές και επιχειρηματικές δραστηριότητες, καθώς το ζωηρό κλίμα που επικρατούσε στα καταστήματα πώλησης καφέ φαινόταν να ευνοεί τέτοιου είδους συζητήσεις. Το γεγονός αυτό φάνηκε να προβληματίζει τον βασιλιά της Αγγλίας, Κάρολο τον Β’ ο οποίος θεώρησε τα καφεποτεία, όπου συζητιούνταν ελεύθερα τα νέα της ημέρας και ανταλλάσσονταν απόψεις περί πολιτικής, απειλή για την μοναρχία.
Έτσι, το 1675, ο βασιλιάς και οι υπουργοί του προσπάθησαν να κλείσουν τα καταστήματα αυτά με την αιτιολογία ότι ο μπορούσαν να πυροδοτήσουν βία ή συνωμοσία εναντίον του θρόνου. Επιπλέον σύμφωνα με την Αυλή, τα coffeeshops θα μπορούσαν να οδηγήσουν στην «εκθήλυνση» των ανδρών καθώς υποστήριζε ότι εξωθούσε τους άνδρες σε συμπεριφορές όπως «να κουτσομπολεύουν σαν γυναίκες». Έτσι εκδόθηκε διαταγή για κλείσιμο όλων των καταστημάτων που σέρβιραν καφέ, διαταγή που ωστόσο διήρκησε δυο μόλις ημέρες.
Με το πέρασμα των χρόνων ο καφές ως ρόφημα κέρδισε έδαφος σε μεγάλες χώρες όπως η Ιταλία και η Γαλλία. Στη Βρετανία όμως μέσα σε λίγα χρόνια η κατανάλωση καφέ μειώθηκε δραματικά, και γι’ αυτό ευθύνεται μια αρρώστια που έπληξε το φυτό στην Αϊτή αλλά και σε βρετανικές αποικίες όπως η Σρι Λάνκα, που αποτελούσαν την κύρια πηγή κόκκων καφέ της Μεγάλης Βρετανίας. Ως εκ τούτου οι Βρετανοί στράφηκαν στο τσάι, το οποίο ακόμη και στις μέρες μας αποτελεί το “εθνικό ρόφημα” της χώρας.
Σήμερα, η δημοφιλία των βρετανικών καφέ ιταλικού στιλ έχει κερδίσει και πάλι έδαφος και το ρόφημα αποτελεί κοινό αγαθό στη χώρα. Έτσι, 350 και πλέον χρόνια μετά τη δημιουργία του πρώτου cοffeeshop στο Λονδίνο, φαίνεται ότι τα καταστήματα αυτά έχουν ανακτήσει τον παλιό τους ρόλο, ως κέντρα ανταλλαγής απόψεων και ιδεών.
